Mahçup zevk, birçoğumuzun hayatında yer eden ancak isimlendirmediğimiz bir davranış ve düşünce biçimidir. Türkçede net bir çeviris...

MAHÇUP ZEVKLERİMİZ: GUILTY PLEASURE

3/02/2019 Psikoloji 0 Comments

   Mahçup zevk, birçoğumuzun hayatında yer eden ancak isimlendirmediğimiz bir davranış ve düşünce biçimidir. Türkçede net bir çevirisi olmamakla beraber,  mahçup zevk veya suçlu zevk (guilty pleassure) olarak adlandırılabilir. Mahçup zevk, yapılmaması gerektiğine inandığımız ancak içten içe hoşumuza gittiği için karşı koyamayarak yaptığımız;  başkalarının bunu öğrenmesi durumunda utanacağımız ve kendimizi kötü hissedeceğimiz düşünce ve davranışlardır. Bireyler, bu şekilde davrandıktan sonra çoğu zaman pişmanlık duyarlar ancak bu his geçtiğinde tekrar aynı şeyleri yapmaktan kendilerini alamazlar. Mahçup zevk, kültürel farklılıklar sebebiyle toplumdan topluma farklılık gösterebilir. Bu konu ile ilgili örnekleri sıralayalım;

  Özellikle ataerkil toplumlarda erkekler, toplum baskısı nedeniyle kadınlarla özdeşleşen bazı davranış ve aktiviteleri gizli yaparlar. Gündüz kuşağı kadın programlarını ya da pembe dizileri zevkle takip eden bir erkek, bunu kesinlikle hiçbir ortamda dile getirmez. Hatta bu zevkini aile bireylerinden bile saklayabilir. Yine birçok yetişkin, bilgisayar oyunları oynamaktan ve çizgi film izlemekten kendini alamaz. Kişinin büyük zevk alarak yaptığı bu aktiviteler,  genel olarak sosyal çevresi tarafından bilinmez. Bir şirkette önemli bir pozisyona sahip bir birey,  Harry Potter serisininin kitabını okurken genellikle bunu saklama ihtiyacı hisseder. Tek başına arabayla seyahat ederken dinlenen müzikler ile başka birileri bulunduğunda dinlediğimiz müzikler farklılık gösterebilir.

  Diyet yaptığımız dönemlerde arkadaşlarımızla aynı ortamda bulunuyorsak hafif yiyecekler  sipariş verip, yalnız kaldığımızda bol kalorili yiyecekler tüketmekten kendimizi alamayız. Tatil yapan bazı turistlerin, otele ait birçok malzemeyi almaktan kendini alıkoyamaması güzel bir örnek teşkil eder. Yine aynı şekilde birçok içeceği, kimsenin bulunmadığı ortamlarda, direk paketinden ya da şişesinden içeriz. Toplum içinde kesinlikle daha önce dans etmediğini belirten bireyler, odalarında yalnız kaldıklarında saatlerce dans edebilir. Bu örnekler birçoğumuza tanıdık gelen mahçup zevklerimizdir.

  Hayatımızın her aşamasında etkin bir araç haline gelen sosyal medya sayesinde, çevremizdeki insanların neler yaptığından  haberdar olmaktayız. Dolayısıyla, kişiler arasında yaşanan problemler ve kavgalar sosyal medyada birbirlerini kısıtlamaları şeklinde sonuçlar doğurmaktadır. Karşı tarafın ne yaptığını merak eden birey, doğru bulmasa da sahte hesaplar üzerinden kendisini kısıtlayan insanları takip etmeye (stalklama) yada farklı birisiymiş gibi iletişime geçmeye çalışır ve bunu büyük bir gizlilikle yapar. Yine insanlar tarafından vakit kaybı olarak görülen ve seviyesiz videoların paylaşıldığı düşünülen bazı uygulamalar (vine, tik-tok), bu uygulamaları eleştirenler dahil çok büyük bir izleyici kitlesine sahiptir. Kişi her ne kadar izlediği videoları seviyesiz bulsa da, kendini izlemekten alıkoyamaz.

  Cinselliğin tabu olduğu ve kalıplara sokulduğu toplumlarda mahçup zevk kapsamında birçok davranış görebiliriz. Evlenmeden önce bekaretin korunması gerektiğini savunan, evlilik dışı ilişkileri çok büyük günah olduğunu her ortamda dile getiren insanlar, gizliden gizliye şartlar ve ortam uygun olduğunda, hiçbir toplumsal tabuyu düşünmeden cinselliği yaşamaya çalışmaktadır. Toplumsal baskılardan dolayı cinselliği eleştiren bireyler, gizliden gizliye bu hedeflerine ulaşmaya çalışmakta, ulaşamadığını gördüğünde ise kendine daha kolay hedefler seçebilmektedir. Bu bazen zor durumda yardıma muhtaç bir kadın olabilir ve onun bu durumundan yararlanılır. Yine birçok insan, medeni durumlarını gözetmeksizin tek gecelik ilişkiler yaşamakta, sosyal çevreden saklanan bu durum zaman zaman pişmanlık hissi yaratsa da devam edilmektedir.

  Sonuç olarak, hayatımızın birçok evresinde mahçup zevklerimiz bizimledir ve onları saklamanın yollarını ararız. Bu durum üzerimizde stres yaratmakta ve istediğiniz şekilde davranmanızı engellemektedir. Bu açıdan bakıldığında, özellikle masumane olan mahçup zevklerimizde, sürekli el alem ne der düşüncesinden sıyrılmamız gerekmektedir. Toplumun kalıplarına göre şekil alan bir hayata sahip olduğumuzda bu birçok açıdan bizi mutlu etmeyecektir. Sosyal ortamlarımızda; kendi benliğimizi ortaya çıkarmamız, yapmacık davranış ve konuşmalardan kaçınmamız özgüvenimizi arttıracak ve daha başarılı ve samimi olmamızı sağlayacaktır.