Merak Uyandıran Gizemler ve Tarihi Gerçekler

  Deliler diğer ismi ile Azaplar, ürkütücü kıyafetleri, savaş tarzları ve üstlendikleri misyonla Osmanlı Ordusunun en seçkin ve gözü kara süvari birlikleri olmuştur. Osmanlı İmparatorluğunun kuruluş, yükselme ve duraklama döneminde savaşlarda en önde yer alan Deliler, düşmana büyük bir korku salmaktaydı. Hepimizin bildiği meşhur Osmanlı tokadı ile özdeşleşen Deliler, o dönemin savaşlarında düşman askerleri üzerinde yarattıkları psikolojik üstünlük ile büyük yararlılıklar göstermiştir. İşte Avrupa kaynaklarında bile korkunç tasvirlerle anlatılan Deliler'in hikayesi...

  Delilerin nasıl kurulduğu hususu muamma olsa da, 15'inci yüzyılın sonlarına doğru uç birlikler olarak ortaya çıktıkları, gösterdikleri yarar farkedilince Osmanlı Ordusunda istihdam edilmeye başladıkları kaynaklarda belirtilmektedir. Delilerin ilk ciddi sınavları, Papanın liderliğinde kurulan Haçlı Ordusuna karşı yapılan Varna ve Kosava Savaşları ile İstanbul'un Fethi olmuştur. Zamanla sayıları artan Deliler  tüyler ürpetici bir güç haline gelmiştir. Deliler, Tiryaki Hasan Paşa emrinde Kanice Müdafasında, Lala Mehmet Paşa'nın emrinde Estergon'un alınmasında, Fazıl Ahmet Paşa'nın emrinde Uyvar'ın Fethinde, 1828 Osmanlı Rus Harbinde çok büyük fedakarlıklar göstermiştir.

  Deli Ocağının en büyük misyonu, düşman askerlerinin  moralini bozmak ve psikolojik üstünlüğü elde etmekti. Bu konuda çok başarılı oldukları birçok kaynakta belirtilmiştir. Düşman askerleri tarafından Deliler, mitolojik çağlardan gelen insanüstü varlıklar olarak tasvir edilmiştir. Bu psikolojinin yarattığı korku ve şaşkınlık sayesinde düşmana kolayca ilk darbe vurulmaktaydı. Ayrıca Deliler, arkalarında bulunan diğer askeri birliklerin tereddüt ve korkularını yenmelerini sağlamaktaydı. Delilerin en dikkat çeken özelliklerinden birisi de, maddi kaygılardan uzak ve tamamen devletlerine ve padişahlarına olan sadakat ve gönül bağlarıydı. Deliler, cesaret ve savaşçılığından dolayı 2'inci Halife Hz. Ömer'i kendilerine örnek almıştır. Onlar için, Osmanlı ordusunun tören geçişlerinde aşağıdaki dizeleri okumak adet haline gelmişti.;

   Deliler ile ilgili anlatılan efsanevi savaş hikayeleri dönemin gençleri üzerinde çok büyük olumlu etki yaratmaktaydı.Birçok Osmanlı genci büyüdüğünde Deliler grubuna girmenin hayalini kurardı. Ancak en seçkin birliklerden olan Delilere girmek o kadar kolay değildi. Deli olmak isteyen adaylar öncelikle 'Zobu' denilen ağaların yanında yetiştirilirdi. Bu süreçte, adaylara devlet terbiyesi ve ordunun usul ve kaideleri öğretilirdi. Kendini ıspat eden adaylara deli kaypağı giydirilir ve ağa çırağı olarak deftere kaydedilirdi. Ancak sadece seçilmek yeterli değildi. Deli olan kişi bu seçkin birliğin zor şartlarını yerine getirmekte zorluk çekerse, bu makamı boş yere işgal ettiği düşünülüp, rezil edildikten sonra ocaktan kovulurdu. Yani Deli olmak çok büyük yürek işiydi. Bayrak adı verilen 50-60 kişilik küçük ocaklara ayrılan delilerin başında bir Deli Beyi bulunurdu. Deliler en parlak olduğu dönemlerde sayıları 10 bine ulaşmıştır.

  Fransız mühendis ve asker Alain Manesson Mallet 1684'te yazdığı eserde Deliler için 'Bunlar öylersine cesurlardır ki; bir kralın emrine girdiklerinde onları vazgeçirebilecek hiçbir ceza korkusu yoktur. Bu nedenlerden dolayı Osmanlı onlara Deli adını vermiştir ve bu ad dillerinde gözü pek anlamına gelir' demiştir. Yine Venedikli Veçelyo delilerden bahsettiği kitabında 'Öylesine cesur hareket ederlerdi ki, insanları, gölgelerinin bile öldürücü oduğuna inandırmışlardı' şeklinde belirtmiştir. Delilerin, Sultan 3'üncü Murat'ın çocuklarının sünnet töreninde; binicilik yetenekleri ile vücutlarına sapladıkları bıçaklarla acıya ne denli dayanıklı olduklarını gösteren minyatürler günümüze kadar ulaşmıştır. Osmanlı İmparatorluğunu barbar ve cani göstermek isteyen Avrupalılar, Osmanlı Ordusunu tasvir ederken çoğu zaman Delileri tasvir etmişlerdir.

  Delilerin en çok dikkat çeken bir diğer özelliği giydikleri tüyler ürpertici kıyafetlerdir. Genelde saçları kazıtılan Deliler, elbiselerinde aslan, sırtlan ve ayı benzeri hayvanların kürklerini giyerlerdi. Yine hayvan derilerinden yaptıkları Deli Kalpağını giyerler ve bu kalpaklarda kartal ve benzeri hayvanların tüylerini kullanırlardı. 'Serhatlık' adı verilen yüksek topuklu, sivri burunlu, arkasında mahmuzu bulunan ve genelde sarı renkte deri çizme veya ayakkabı giyerlerdi. Bayraklarında 'Kaderde ne varsa o gelir başa ' yazardı.

  Delilerin başlıca kullandıkları silahlar; macar usulu bir mızrak, kılıç, balta, satır, bozdoğan ve savaş çekiciydi. Delilerin kendileri gibi haşmetli atları da kartal tüyü ve hayvan postlarıyla süslenirdi. Eğitim süreçlerinde ıslak mermer üzerine çıplak elle tokat atan Deliler böylece nasır tutmuş ellerini bir silah olarak kullanırlardı. Bu silaha tarihte 'Osmanlı Tokadı' olarak isimlendirilmiştir. Araştırmalara göre bu tokatlar o kadar etkiliydi ki; tek bir tokatla bir düşman, kafatasında oluşan travmaya bağlı olarak ölebiliyordu. 

  Osmanlı'nın gerileme döneminde meydana gelen kurum ve birliklerdeki disiplinsizlik ve yozlaşma Delilerde etkisini göstermiştir. Eski disiplinini ve etkisini kaybeden Deliler Ocağı, 2'nci Mahmut'un reform hareketlerinden nasibini almış ve 1829 yılında lağvedilerek tamamen ortadan kaldırılmıştır. Osmanlının bu kahraman, gözü kara ve efsane askerlerinin fedakarlıkları bir sinema filmi olarak beyaz perdeye aktırılmıştır. İzlemenizi kesinlikle tavsiye ettiğim söz konusu filmin fragmanı aşağıdadır.
https://www.youtube.com/watch?v=sZ742X_P3Xs

  Heron, Roma İmparatorluğunun hakimiyetinde bulunan İskenderiye şehrinde yaşamış bir kısım eserleri günümüze kadar ulaşmış, bugünün modern teknolojilerinin ilk örneklerinin mucidi değerli bir  bilim adamıdır. Antik çağın en büyük deneycilerinden olan Heron sahip olduğu hayalgücüyle günümüz dünyasını şaşkınlığa uğratmıştır. Tüm vaktini o dönemin bilim merkezi olan İskenderiye Kütüphanesinde geçiren ve  'Kahraman' lakabıyla tanınan Heron'un matematik, fizik ve mekanik konularında yazmış olduğu 13 eser günümüze kadar ulaşmıştır. Antik çağda özellikle rahipler kendi kiliselerinin imajını arttırmak için birçok kez Heron'un kapısını çalmıştır. İşte antik çağın en önemli mucitlerinden biri olan Heron'un çağın çok ötesindeki  icatları....

1. Tarihin İlk Buhar Motoru

 Birçok tarihçi için, Antik çağın en gelişmiş icadı Heron'a ait olan Buhar Motorudur. Kendisine Aeolipile ismi verilen bu icat,  eski Yunancada buhar topu anlamına gelmektedir. Kaynayan suyun çıkardığı buharın bir potansiyeli olacağını değerlendiren Heron, hava geçirmez bir kazan yapmış ve içini su ile doldurmuştur. Isıtılan bu kazanda oluşan buhar enerjisi iki boru vasıtasıyla bakır bir topa iletilmiştir. Ters yönde sıkıştırılmış buhar enerjisi bu bakır kürenin ucunda bulunan yönleri zıt iki çıkış kanalının  dönmesini sağlamıştır. Çağın çok ilerisinde olan bu icat sayesinde, bakır top  dakikada 1500 devir yapmıştır. Bu devir sayısı, günümüz helikopterlerinin dakikadaki devir sayısının üç katıdır.

  Şuan ki jet motorlarında Heronun oluşturduğu bu sistem kullanılmaktadır. Bu icadın neden yapıldığı hususu ise, büyük bir muammadır. 2000 yıl önce Heron tarafından icat edilen bu sistem, 19'uncu yüzyıla kadar hiçbir bilim adamı tarafından geliştirilmemiştir. 19'uncu yüzyıla gelindiğinde, buhar enerjisi kullanılmaya başlanması ile sanayi devriminin en büyük simgesi olmuştur. Günümüzde yüksek basınçlı buhar en gelişmiş makinelerde kullanılmaktadır. Kesinlikle söyleyebiliriz ki; Heron'un icat ettiği buhar topunun insanlık için önemi kavranabilseydi,  dünya bugün çok farklı bir noktada olurdu.

2. Tarihin İlk Otomatik Kapısı

  Otomatik kapı 20'nci yüzyılda ilk icat edildiğinde insanlarda büyük bir ilgi ve merak uyandırmıştır. Oysa bu icat 2000 yıl önce, İskenderiyeli Heron tarafından icat edilmiştir. Hemde Türkiye'nin Efes'inde... Efes'te bulunan eski bir Yunan Tapınağı için Heron tarihin ilk otomatik kapısını yapmıştır. Bu sistemde; Rahip tarafından bir ateş yakılıyordu. Yaktığı ateş alttaki bir hava deposunu ısıtıyordu.Genleşen hava, içinde su olan ikinci bir tankın içine giriyor ve suyu boruyla bir kovanın içine itiyordu. Havanın genleşmesiyle başlayan bu basınç kovanın yavaş yavaş aşağıya inmesine sebep oluyordu. Kova ise halatlar ve makaralarla kapılara bağlıydı. Böylece oluşan basınç kapıların otomatik açılmasını sağlıyordu. Halk, açılan kapıların Tanrı tarafından açıldığını ve bunun bir çağrı olduğuna inanıyorlardı. Ateş söndüğünde ise, soğuyan hava sistemin tersi yönde çalışmasını sağlıyor ve kapılar kapanıyordu. Bu sistem, İskenderiyeli Heron'un çağın çok ötesinde bir deha olduğunun göstergesidir. İskenderiyeli Heron'a yaptığı bu icattan sonra 'Tapınak Sihirbazı' adı verilmiştir.

3. Kutsal Su Otomatı (Satış Makinesi)

1880 yılında yapılan bir Parfüm Otomatı                                   Heron'un 2000 yıl önce yaptığı Kutsal Su Otomatı

  Heron tarihin ilk su otomatını yani satış makinesini icat eden bilim adamıdır. Antik çağlarda kilise ve tapınaklarda görevli din adamları, halkın kendi kilise ve tapınaklarını tercih etmesi ve bağışta bulunması için etkileyici gösteriler yapmaları gerekiyordu. Bu yüzden dönemin bilim insanlarının kapısını çalarlardı. Eski bir Yunan Tapınağı Heron'dan yardım istediğinde, Heron çağın çok ilerisinde bir icat çıkarmıştı. Heron'un yaptığı kutsal su otomatı büyük rağbet görmüştür. Bu sistemde; tapınağa gelen kişiler, makineye yukarıdan para atıyor, bu para bir plakanın üstüne düşüyor. Paranın ağırlığı ile plaka musluğu açılıyordu. Plaka eğilince para üstünden düşüyor böylece musluk tekrar kapanıyordu. Bu sayede, herkese eşit miktarda kutsal su veriliyordu. Bu basit icat, günümüz dünyasında heryerde bulunan satış makineleriyle aynı prensiple çalıştığı için, tüm bu sistemlerin atası konumundadır.

4. Tiyatro Platformları ve Efektleri

  İskenderiyeli Heron, Yunan tiyatrosu için birçok mekanizma icat etmiştir.Onun icatları arasında, sahnede kendiliğinden hareket edebilen dört tekerlekli platformlar ile kısa oyunların canlandırıldığı minyatür tiyatro platformları bulunmaktaydı. Bu sistemlerde, dişli çark tarafından çalıştırılan bir çiftli halatlar, düğümler ve basit makineler kullanılmıştır. Bu platformlarda, tiyatroların kapıları kendiliğinden açılıp kapanıyor, sahnedeki bazı objeler hareket ediyor ve gösteri bittiğinde sahne kendiliğinden geri gidebiliyordu.

  Tarihin en büyük bilim adamlarından biri olan Heron dehasıyla zamanının çok ilerisinde bir bilim adamı olduğunu ıspatlamıştır. Yukarıda bahsedilen icatları dışında, rüzgar enerjisinin en erken örneğini teşkil eden yel değirmenlerinden, hava, su ve buhardan yararlanma tekniklerine, mekanikte vinç, makara ve manivera sistemlerine, matematikte geometrik şekiller ile arazi ölçümlerine kadar birçok alanda sayısız eser ve icat ortaya koymuştur. Bulunduğu antik çağa damga vuran Heron, hayalgücünün sınırları olmadığını ortaya koyduğu eserlerle bizlere göstermiştir. Tüm ömrünü bilime adayan bu dehanın yaşamı ve çalışmaları gelecek nesillere örnek teşkil etmektedir.

 Hristiyan temelli olan Mormon Dini, bugün sayıları 15 milyonu bulan taraftarlarıyla hristiyanlığın yeniden yorumlanmış halidir. Semavi dinlerin bünyesinden çıkan diğer tarikat ve mezheplerden farklı olarak kendine ait yeni bir peygamberi ve kitabı vardır. Çoğunlukla ABD'in Utah eyaletinde yaşayan Mormonlar, farklı yaşayış biçimleri ve ritüelleriyle  dikkat çekmektedir. Çok eşliliği  ve  çocuk sahibi olmayı inanışlarının bir emri olarak gören Mormonlar, kutsal görev olarak üstlendikleri misyonerlik faaliyetleriyle sayılarını gün geçtikçe arttırmaktadır. Özellikle yurtdışına gittiğinizde ya da orada yaşadığınızda size elinde kutsal kitabıyla bu dine davet eden bir Mormonla karşılaşabilirsiniz. Birçok açıdan farklı adetleri ve teamülleri olan Mormonları yakından tanıyalım...

  Mormonluğun kurucu ve peygamberi Joseph Smith'dir. Rivayete göre; 1820 yıllarının Amerikasında henüz 14 yaşında olan Joseph ağaçlık bir bölgede dolaşırken, Tanrı ve Hz.İsa ile karşılaşmış ve onlarla konuşmuştur. Bu konuşmada; Amerika kıtasında yazılan ve toprağa gömülen bazı Altın levhalarla ilgili bilgi verilmiş ve onları bulması istenmiştir. Daha sonra bu levhaları bulan Joseph, kendi deyimiyle Tanrı'nın bahşettiği güç sayesinde kısa sürede kendi diline çevirmiştir. 3 ayda yazılan ve 584 sayfa olan bu kitap günümüzde Mormon kitabı olarak bilinmektedir.Bu kitabın Tevrat ve İncilin devamı olduğuna inanılmaktadır. Günümüzde bu levhaların Utah Eyaletinde koruma altında olduğu belirtilmektedir.



  Kitap yazıldıktan sonra Smith 1830 yılında peygamberliğini ilan etmiş ve kendilerini Son Zaman Azizleri  olarak nitelendirmiştir.  Sayıları gün geçtikçe artan Mormonlar büyük bir tehlike olarak görülmüştür. 1844 yılında meydana gelen bir halk ayaklanmasında, Joseph Smith ve yardımcıları bulunduğu evde yakılarak öldürülmüştür. Üzerlerindeki baskılar artan Mormonlar, günümüzde etkin olarak yaşadıkları ve nüfusun %80'ini oluşturdukları Utah eyaletine göç etmek zorunda kalmışlardır. İnanışlarına göre, Joseph Smith, kıyametten önceki son dönemin ilk peygamberidir ve peygamberler gelmeye devam etmektedir. Bugünkü peygamberlerinin ismi Thomas S. Monson'dur ve yılda iki kez -Nisan ve Ekim aylarında- düzenli olarak tüm müritlerine sohbet vermektedir.

  Mormon Dini ve Hristiyanlıktan Farklı Olan İnanışları



   Mormonlar,  Baba-Oğul ve Kutsal Ruh'dan oluşan üçlü birlik anlayışı yerine, hepsini ayrı birer varlık olduğuna inanırlar. İsa Mesih Tanrı'nın oğludur. Tanrıyla sürekli iletişim halinde olduklarına inanan Mormonlar, günümüzde de peygamber ve havarislerin gelebileceği fikrini benimsemiştir. Amaçları yaşayan peygamberler vasıtasıyla değiştirilmiş ve tahribata uğramış olan İncili ve Tevratı düzeltip yeniden şekillendirmektir. 

   Mormon inancının 4 temel ilkesi bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Tanrı'ya iman, ikincisi tövbe, üçüncüsü günahlarından arınmak için yaptıkları vaftiz ve dördüncüsü kutsal ruh armağanı için ellerinin baş üstüne konulmasıdır. Doğuştan yapılan vaftizin aksine, çocuklarını 8 yaşında vaftiz ederler. İsrailoğullarının tekrar toplanacağına ve kutsal topraklarda (Yeni Kudüs olarak değerlendirdikleri Amerika Kıtası)  biraraya geleceğine, İsa Mesih'in yeryüzüne inmesiyle dünyanın bir cennete dönüşeceğine ve yenileneceğine inanırlar. Mormon olmayanların kiliselerine girmeleri serbest iken, tapınaklarına girmek için Mormon olmak şarttır. Mormon kiliseleri, resim ve heykellerin bulunmaması sebebiyle diğer Hristiyan kiliselerinden farklıdır. Bugün Türkiye Kapadokya'da bulunan kiliseler Mormonlar tarafından kutsal sayılmakta ve her sene düzenli olarak ziyaret edilmektedir. 


Mormonların Hayat Tarzları ve Çok Eşlilik



  Günümüzde büyük çoğunluğu Utah eyaletinde yaşayan Mormonlar, Amerika'da yaşayan diğer bir hristiyan grup olan Amişlerin  aksine, daha sosyal bir yaşam tarzını benimsemişlerdir. Bilim ve sanat onlar için değerlidir. Dans etmeyi, müziği, özellikle piyano çalmayı çok severler. Eğitime önem veren Mormonlar Utah eyaletinde  Bringam Young Üniversitesini kurmuşlardır. İnanışlarına göre Brigham Young, 20'nci yüzyılın başlarında yaşamış Mormon peygamberidir. Mormonların birçoğu iki yada üç dil bilmektedir. Dil öğrenmeye bu denli önem vermelerinin bir diğer sebebi ise misyonerlik faaliyetleridir. 18 yaşına gelen Mormon gençleri dünyanın birçok noktasına dinlerini anlatmak için gönderilmektedir. Türkiye'de de İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi Derneği adı altında faaliyetlerini yürütmektedirler. Türkiye'deki Mormon dinine inananların sayısının 1000-2000 civarı olduğu düşünülmektedir.


 Bedenlerini öldükten sonra Tanrı'ya geri vereceklerine inanan Mormonlar, sağlıklarına çok fazla önem göstermektedir. Çay ve kahve başta olmak üzere kafein,kola, nikotin ve alkol içeren içeceklerden uzak durmaktadırlar. Yine İsa Mesih'in kendilerine verdikleri rahiplik yetkisiyle, ağır hastaların iyileştirilebileceğine inanılır. Tanrı'nın insanları her an cezalandırabileceği inanan Mormonlar, böyle bir felakete hazırlıklı olabilmek için gıda stokları yaparlar. Pazar günü kutsal sayıldığından kiliselerde ailecek toplanıp ilahiler okurlar. Ayrıca, aile ilişkilerini kuvvetlendirmek için, ailecek pazartesi akşamları evde, cuma akşamları dışarda vakit geçirirler.

Aynı gün evlenen 5 mormon kızkardeş

  Mormonlarda evlilik müessesi kutsal sayılmıştır. 18 yaşını geçen Mormon gençleri evliliğe yönlendirilir. Evlilikleri Utah'ta bulunan büyük Mormon Kilisesi'nde gerçekleştirilir. Amerika'daki boşanma oranlarının yüksekliğinin aksine, bu oran Mormonlarda çok azdır. Çünkü boşanmak için yasal yolların dışında Mormon kilisesinin onayı gereklidir ve bu kiliseler boşanmanın engellenmesi için birçok zorluk çıkarmaktadır. Yine, boşanmaların engellenmesi için aile danışmanlık sistemleri kurulmuştur. Çok çocuk sahibi olmak dinlerinin bir gereğidir. Evlilik öncesi cinsel ilişki kesinlikle yasaktır. Çok çocuk sahibi olmaları nüfuslarının hızla artmasına sebep olmuştur. Bu açıdan bir strateji olarak değerlendirilebilir.

Bringham Young'ın eşleri

 Mormon inancındaki en büyük tartışma konusu, çok eşliliktir. İsa Mesih'in birden fazla eşi olduğu için, bunu kendilerine hak görmektedirler. Ayrıca, cemaatin ilk kurulduğu dönemlerde inanların sayısını arttırmak için çok evliliği teşvik ettikleri belirtilir. Rivayetlerde; Mormon Dininin kurucusu Joseph Smith'in 40 tane, yine Mormon peygamberlerinden biri olan ve adına üniversite kurulan Brigham Young'ın 27 tane eşi olduğu ve her akşam bütün eşlerini toplayarak ibadet ettiği belirtilir. Diğer taraftan modern Mormonlar bu görüşe karşı çıkarlar ve 1890 yılında Federasyona katılmak için çok eşliliğin kilise tarafından yasaklandığını belirtirler. 



 Ancak, günümüzde kısıtlı da olsa, Centennial Park'ta yoğunlaşan Fundamentalist (gelenekçi) Mormonlar, çok eşliliği dinlerinin bir emri olarak görmekte ve bu teamülü yaşatmaktadır. Öyle ki; Canyonlands Milli Parkı'nda yaşayan  ve 2002 yılında 92 yaşında hayatını kaybeden Mormonların lideri baba Rulon Jeffs'in, 75 eşi olduğu belirtilmektedir. Cennete giden yolda çok eşlilik ve çok çocuk sahibi olmak bir basamak olarak görülmektedir. Çok eşli bir aileden gelen Mormonlar için 4-5 kadınla evlilik yapılması doğal karşılanmaktadır. Çok eşlilik konusu bir zorunluluk olmaktan ziyade, kişilerin isteğine bağlıdır.

  

"Biz Toltekler ağaca baktığımızda onu dinler ve ondan çok şey öğreniriz, Siz beyazlar, ağaçtan ne kadar kereste ve kâr elde edebileceğinizi hesaplarsınız."

  Toltekler, Meksika'daki Aztekler öncesi üç medeniyetten ( Olmekler, Toltekler, Mayalar)  biri olarak bilinmektedir. Onları diğer toplumlardan ayıran en önemli özellik, sadece çağının değil insanlık tarihinin en hümanist ve bilge toplumu olarak kabul edilmeleridir. Toltek bilgeliğinin dünyaca tanınmasında önemli bir pay sahibi olan ünlü Meksikalı yazar Don Miguel Ruiz onları sanatçılar ve spiritüel bilimciler topluluğu olarak belirtmektedir. Mimarlıkta çok gelişmiş olan Tolteklerde, bilgelik, adalet ve hoşgörü el temel değerlerdir. Bugün hayatın amacını arayan ve ruhunun inceliklerini keşfetmek isteyen bir çok insan, bu toplumun öğretilerini kendinlerine rehber edinmiştir. Gelin, doğaya sonsuz saygı besleyen ve savaşlarda düşmanları ölmesin diye tahta kılıçlar kullanan bu toplumu ve hayatınıza yön verecek 4 anlaşmayı ana hatlarıyla tanıyalım. 

  Toltek kelimesi Nahuatl dilinde  inşaatçı üstadı anlamına gelir. Tolteklerin ne zaman yaşadıkları konusu net olmasa da genellikle 3300 yıl önce yaşadıkları varsayımı kabul görür. Bir rivayete göre; teknoloji ve medeniyette zamanın en ileri topluluğu olan Tolteklerin gelişmişliğin simgesi olan kayıp kıta 'Mu''dan geldiğine inanılır. Başkentleri olan Tula bugün itibariyle Meksika topraklarında yer alsa da, Toltek sembolleri ile ilgili ortaya çıkan eserlerin birçoğuna Kostarika'da ulaşılmıştır. Bu durum Tolteklerin Orta Amerika'da geniş bir alana yayıldığının göstergesidir. Şuan Toltek soyundan gelenler kendilerini 'Wirraki' olarak isimlendirmekte ve bu dili kullanmaktadır. Kendilerinden sonra bölgeye hakim olan Aztekler, gerek mimari yapılarına gerekse bilgeliği ve ruhun yüceliğini esas alan yaşam tarzlarına hayran kalmışlardır. Tarihte nasıl yok oldukları ve yaşadıkları şehirleri terkettikleri hususu büyük bir gizemdir.

 Don Miguel Ruiz



   Don Miguel Ruiz
  Günümüzde Meksika Kızılderelilerince bu kadim öğreti hala uygulanmakta ve gelecek nesillere aktarılmaktadır. Toltek, bilgelik yolunda olan kadın ve erkek manasına gelmektedir. Birçok araştırmacıya göre; Toltek Bilgeliği bir inanç sisteminden ziyade, bir yaşam tarzı veya sanatı olarak görülmektedir. Doğayı ve insanı evrenin bir bütünü olarak kabul eder. Bu bilgelikte; dinlemeyi bildiğiniz takdirde su, toprak, havadan, bitki ve hayvanlardan birçok şey öğrenilebileceğini savunmaktadır. Doğayı yok etmenin kendilerini de yok edeceğine inanırlar. Bu yüzden ülkelerini istila eden insanların sadece doğayı yarar sağlamak için kullanmalarını engellemeye çalışmışlardır. 

  Bu öğretide 'Gezegensel Rüya' kavramı çok önemli bir yere sahiptir. Rüya bildiğimizin aksine sadece uyurken değil, uyanıkken de gürdüğümüz süreçlerin bütünüdür. Bireyler, kendilerine empoze edilen inanç ve davranış biçimlerine uygun olarak koşullu bir zihin yapısıyla bu rüyaları görmeye devam ederler. Bizden öncekilerinde bu şekilde inandığı ve bizlere miras bıraktığı bütün inanç ve fikirler Gezegenin Rüyasını oluşturmaktadır. Bu dar kalıplar doğrultusunda biçimlenen hayatlarımız, yani rüyalarımız birleşerek Gezegensel Rüyayı meydana getirmektedir. 


  Bu fikir ve inanışlar insanın doğumu ile başlar ve tüm hayatı boyunca devam eder. Konuştuğumuz dil, inandığımız din, uymamız gereken toplumsal kurallar  hatta bize verilen isimlerimiz; üzerinde tartışılmayan ve sorgulanmayan Gezegensel Rüyanın Anlaşmalarıdır. İnsan tüm bu anlaşmalara sadık olarak yaşasa bile, yine de zihninin yarattığı aykırı sesleri susturamaz ve içsel tatmini yaşayamaz. Don Miguel Ruiz zihnimizde depoladığımız inançların %95'inin yalan olduğunu ve bu yüzden acı çektiğimizi savunur. İşte bu noktada Ruiz kitlesel gezegensel rüyadan uyanmak için 4 Anlaşmayı kabul etmemiz ve benimsememiz gerektiğini savunur. Ancak bunu yaptığımız takdirde, kendimize ait 'Bireysel Cennet Rüyası'na ulaşabileceğimizi iddia eder.



  1'inci Anlaşma: Kullandığınız Sözcükleri Özenle Seçin: Sözler sizin yaratma gücünüzdür. Herşeyi sözlerle gerçek kılarsınız. Kendi gerçekliğimizi ortaya çıkarırken sözcüklere ihtiyaç duyarız. Sözcükleri kötüye kullandığınız takdirde, kendi cehenneminizi yaratmış olursunuz. İnsanlar konuşurken hem kendine hem de karşısındakine büyü yaptığının farkında değildir. Miguel Ruiz'in bu konuda verdiği örnek çarpıcıdır. Bir arkadaşınıza rastladığınızda ve ona ilk olarak yüzünün renginin kanserli hastalara benzediğini belirttiğinizde, arkadaşınız buna inanırsa söylediğiniz sözcüklerle bir anlaşma yapmış olur. Bu anlaşmayı benimsediği takdirde, kısa bir sürede hastalanabilir hatta ölebilir. Sözcüklerle yaptığı anlaşmadan sonra zihin bunu gerçekleştirmeye çalışacaktır. Yani zihin sözcükleri gerçekliğiniz yapar. Nasıl yaşamak istiyorsak ona yönelik cümleler kullanmak başarıyı arttıracaktır. Birinci Anlaşmayı sağlayarak; bireysel özgürlüğe, büyük başarılara ve bolluk bilincine ulaşabiliriz.



  2'nci Anlaşma: Hiçbir Şeyi Kişisel Algılamayın:  İnsanların söyledikleri ve yaptıkları şeyler, dile getirdikleri fikirler kendi zihinlerinde yaptıkları anlaşmalar doğrultusundadır. Biri size 'sen ne yaparsan yap başaramazsın' dese bile bunu kişisel algılamamak gerekir. Bu sadece o kişinin duygu ve düşüncelerinin bir sonucudur. Eğer bu zehri kabul ederseniz onu size ait kılarsınız. Kendimize ait yargı ve inançlarımızın birçoğu çevremizdekilerin söylediklerine ve yönlendirmelerine göre şekillenmektedir. 




  Kendi rüyalarını yaşayan bireyler bu süreçte sizinle karşılaştıklarında o anki algı durumu, duygusal yoğunluğuna göre sizinle ilgili bir dizi duygu ve eylem gerçekleştirirler. Çoğu zaman bu tepkileri kişisel algılayıp kabul etmekteyiz. İnsanlar duygusal çöplüklerini dökebilecekleri alanlar ararlar. Eğer bir hakareti kişisel algılayıp tepki verirseniz, negatif olan duygusal çöplüklerini dökmelerine izin vermiş olursunuz. Bu durum oluşan negatifliği bünyenize almanıza sebep olur. Yapılması gereken, herkesin rüyasına saygı duyup, kişisel algılardan arınmak ve önemsememektir. Kendimize karşı gelen tepkileri nasıl kişisel algılamıyorsak, karşımızdakini de yargılayıp kalıplara sokmamamız gerekir. Herkesin bakış açısı kendisini anlatır. Bir kişi size kızgınlık gösteriyorsa, bilin ki o kişi kendisine kızgındır. Diğer taraftan sizin harika olduğunuzu söyleyenlere de kulak asmamalısınız. Önemli olan sizin harika olduğunuzu kendinizin bilmesidir.



 3'üncü Anlaşma: Varsayımda Bulunmayın: Varsayımda bulunmamızın sıkıntısı, varsayımlarımızın gerçek olduğuna inanmamızdır. Sürekli başkaları hakkında varsayımlarda bulunuruz. Gerçeği duymaya cesaret edemediğimizde ya da açıklamak istemekten korktuğumuzda  varsayımlara sarılırız. Böylece varsayımlarımızı savunarak, başkalarını yanlış yada hatalı çıkarmaya çalışırız. Bu açıdan baktığımızda hayal kırıklıklarımızın ardında beklentilerimiz yatar. Beklentiler ise, karşımızdaki kişinin bizim isteklerimizden haberdar olduğu varsayımından ortaya çıkar. Ancak isteklerimiz gerçekleşmediği takdirde, kırılır ve üzülürüz. Bu üzüntünün etkisiyle negatif varsayımlarda bulunmaya devam ederiz. Bu varsayımlar arttıkça bizi örümcek ağı gibi sarar. Bundan kurtulmanın en iyi yolu ise varsayımlarda bulunmaktan çok, soru sorma cesaretine sahip olmaktır. En çok ortaya çıkan yanılgı, sevildiğimiz kişilerin, beklentilerimiz noktasında herşeyi bilmeleri gerektiğine inanmamızdır. Ancak iletişim kurduğumuz insanlar açısından düşündüğümüz kadar açık ve anlaşılır değiliz. Başkalarının bizim gibi düşündüğünü, hissettiğini ve yargıladığını varsayarız. Bu sürece kendimizi kaptırdığımızda negatif varsayımlarımız sürekli birbirini tetikler. Bu sebeple soru sormaktan korkmamalı, sürekli varsayımlarda bulunmak yerine açık ve anlaşılır olmalıyız. 



  4'üncü Anlaşma: Daima Yapabildiğinin En İyisini Yap:  Dördüncü anlaşma ilk üç anlaşmanın aksiyonudur. Yapabildiğinizin en iyisini yapmakla, yaşamı dolu dolu ve yoğun yaşarsınız. Böylece kendinizi ailenize ve topluma en iyi şekilde verirsiniz. Yaptığınızın daima en iyisini gerçekleştirdiğinizde harekete geçersiniz. Her eylemi, her hareketi zevk aldığınız için yaparsınız. En iyisini yapmak deyiminin doğru anlaşılması şarttır. En iyisini yapmak, hayattan zevk almayacak kadar kendini ve bedenini yormak anlamına gelmez. En iyisini yapmak kendini tamamen o işe vermek ve bundan keyif almaktır. Saatlerce verimsiz çalışmaktansa, bir saat verimli çalışmak en iyisini yapmak deyimine daha yakındır. Tüm bu eylemleri herhangi bir ödül, terfi ve maddi kazanç beklemeden yapmak gereklidir. Ne iş yaptığınızın bir önemi yoktur, sadece en iyisini yaptığınızı bilmek önemlidir. Miguel Ruiz'e göre beklenti olmadığında ödül fazlasıyla gelir. Kişiyi özgür kılan şey içinde pişmanlık taşımamasıdır. Zihninizde biriken her keşke sizi zincirler. Bu sebeple beklenti içine girmeden, zevk alarak ve kendini vererek en iyisini yapmak bizi fazlasıyla başarılı kılacaktır.



 Meksikalı yazar Don Miguel Ruiz; 'Bu dört anlaşmayı hayata geçirdiğinizde, cehennemde yaşamanız olanaksızdır' der. Kişisel cennetinizi kurma yolunda elinizden geldiğince bu dört anlaşmaya sadık olmamız gerektiğini savunur. Her ne kadar basit gibi gözükse de; egoların, beklentilerin, tahammülsüzlüklerin uçlarda olduğu günümüzde anlaşmalara uygun davranmak kolay değildir. Ancak yine de, hayatımızda farklılık yaratmak, kendi benliğimizi keşfetmek, ruhumuzu tanımak ve zihnimizi yönetmek noktasında dört anlaşmayı rehber edinmek ve elimizden geldiğince yaşam tarzı olarak benimsemek bizi daha mutlu ve başarılı yapacaktır.